Vrouwen klagen er vaak over dat ze vergeetachtiger zijn tijdens en na de overgang. Dergelijke klachten lijken van de leeftijd onafhankelijk te zijn. Een recente studie heeft onderzocht of de werking van mitochondriën, je energiefabrieken, een bepalende factor daarbij zou kunnen zijn.
Voorafgaande studies
Dit is niet de eerste keer dat onderzoekers dachten dat de werking van mitochondriën een rol speelt in het geheugen bij de overgang. Mitochondriën zijn verantwoordelijk voor het creëren van meer dan 90% van de energie die je lichaam nodig heeft om zich in stand te houden en de werking van verschillende organen te ondersteunen.
Eerdere, kleinschalige studies hebben gekeken naar de rol van oestrogeen bij de efficiëntie van mitochondriën om energie te produceren. Die onderzoeken waren gebaseerd op het idee dat een afname van oestrogeen de efficiëntie van de energieproductie tijdens de overgang zou kunnen verminderen. Bij genoeg oestrogeen wordt glucose omgezet in energie. Maar wanneer dit hormoon tijdens en na de overgang afneemt, schakelen de cellen over naar ketogenese en andere inefficiënte vormen van energieproductie, wat op zijn beurt het geheugen en verbale leervermogen negatief zou kunnen beïnvloeden.
Recente studie
In de recente studie hebben onderzoekers naar de andere eigenschappen van mitochondriën gekeken. Ze beoordeelden efficiëntie van mitochondriën door de baseline ademhalingsfrequentie, maximale ademhalingscapaciteit, basale glycolytische snelheid, protonlekkage, mitochondriale oxidatieproductie en ATP-gekoppelde ademhaling in circulerende bloedplaatjes te meten. Deze eigenschappen van mitochondriën gebruikten onderzoekers om de relatie vast te stellen met verschillende aspecten van de hersenwerking, waaronder verbaal leren, geheugen en verbale herinnering, globale cognitie, ruimtelijk redeneren en werkgeheugen. Bij de analyse werd rekening gehouden met andere factoren die cognitie kunnen beïnvloeden, waaronder leeftijd, opleiding, menselijk ras en body mass index.
Op basis van de gegevens van 110 deelnemers (gemiddelde leeftijd 58) heeft de studie bevestigd dat vrouwen tijdens en na de overgang met een efficiëntere energieproductie betere cognitieve prestaties leveren. Een efficiënte werking van mitochondriën was het meest consistent met de uitvoerende functie van de prefrontale cortex van de hersenen. Dit hersengebied is verantwoordelijk voor cognitieve en emotionele functies, waar o.a. plannen, beslissingen nemen, redeneren, concentreren, het richten van aandacht, werkgeheugen en zelfcontrole en gedrag.
Onverwachte bevinding
Wat verrassend was, is dat vrouwen met inefficiënte vormen van energieproductie nog steeds goede prestaties neerzetten op het gebied van verbaal leren en geheugen. De onderzoekers vonden aanwijzingen voor compenserende bio-energetische verschuivingen die mogelijk een minder efficiënte energieproductie opleveren, maar die belangrijk kunnen zijn voor het behoud van cognitie naarmate vrouwen ouder worden. Volgens onderzoekers, zou deze compenserende verschuiving op korte termijn positief werken, maar het blijft potentieel schadelijk zijn voor energieproductie op lange termijn.